Puszcza Białowieska jest największym polskim naturalnym lasem. Położona na kresach wschodnich, na Podlasiu, ciągnie się jeszcze daleko po stronie Białoruskiej. To jeden z najczystszych regionów w naszym kraju.
![Puszcza Białowieska](/e-spanie-resources/images/articles/70/200x150/1226697784030.jpg)
Pomimo zagrożenia, puszcza przetrwała do dzisiejszych czasów. Po stronie Polskiej znajduje się ok. 580 km2 kompleksu leśnego. W 1932 roku fragment puszczy otoczono ochroną Parku Narodowego, a w 1972 roku Puszczę Białowieską uznano za część światowego dziedzictwa ludzkości i wpisano na listę Rezerwatów Biosfery i listę Światowego Dziedzictwa Przyrody UNESCO. Dzięki szczególnej ochronie, możemy się dziś cieszyć widokiem pierwotnego lasu i wypoczywać wśród nieskażonej, dziewiczej przyrody.
Niezwykłe jest bogactwo flory i fauny puszczy. W tym ogromnym lesie przetrwało wiele gatunków, które gdzie indziej już wyginęły. Pośród rozległych lasów znajdują się torfowiska i łąki. Spacerując wytyczonymi ścieżkami, często zobaczyć można powalone, porośnięte mchem pnie drzew. Wszystko to nadaje Puszczy Białowieskiej niepowtarzalny urok, a odwiedzający ją mają poczucie tajemniczości. W puszczy wydzielono wiele rezerwatów florystycznych i faunistycznych. Najciekawsze z nich to: "Dolina Waliczówki", "Szczekotowo".
Florę Puszczy Białowieskiej szacuje się na ok. 5000 gatunków. Puszcza jest ostatnim na Niżu Europejskim pierwotnym fragmentem lasu. W drzewostanie dominują lasy grądowe i mieszane, w których znajdziemy świerki, sosny, olsze, dęby i brzozy. Największe rozmiary z pośród drzew osiągają dęby. Są wysokie, wiekowe i wyjątkowo majestatyczne. Szacuje się, że najstarsze z nich mogą pamiętać nawet czasy Kazimierza Wielkiego.
Faunę reprezentuje prawie 12 tysięcy gatunków zwierząt. Pośród runa leśnego mieszkają m.in. żubry, dziki, wilki, łosie, rysie, wydry, borsuki i gryzonie. Część zwierząt żyje w zagrodach hodowlanych, w których turyści mogą je bez większych problemów zobaczyć. Wizytówką puszczy jest potężny i dostojny żubr. Po stronie polskiej doliczono się ok. 300 wolno żyjących osobników. Puszcza Białowieska jest jednym miejscem w Polsce, gdzie występuje pochodząca ze strefy tajgi i podlegająca ścisłej ochronie, ryjówka średnia. Przypuszcza się, że dawniej białowieskie lasy zamieszkiwał też tarpan i tur.
Będąc w tym regionie, koniecznie trzeba odwiedzić dwie urokliwe miejscowości: Białowieżę i Hajnówkę – oferujące turystom najwięcej atrakcji.
![Białowieża](/e-spanie-resources/images/articles/70/200x150/1226697956548.jpg)
Nieopodal Białowieży znajduje się Miejsce Mocy, do którego prowadzi ścieżka dydaktyczna. Główną atrakcją miejsca jest kamienny krąg, który wytwarza pole magnetyczne oddziałujące pozytywnie na człowieka.
Hajnówka jest największą miejscowością w regionie. Położona na skraju ogromnego kompleksu leśnego bywa nazywana "bramą do Puszczy Białowieskiej". Jest to jedno z najmłodszych miast w województwie, nie ma imponujących zabytków, ale mimo to jest bardzo popularna i często odwiedzana przez turystów przybywających w te strony. Wizytówką i ozdobą Hajnówki jest nowoczesna cerkiew, w której organizowany jest corocznie Międzynarodowy Festiwal Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej. Sobór Świętej Twórcy pod względem architektonicznym zalicza się do najoryginalniejszych budowli sakralnych na świecie. Wybudowany w 1982 roku zachwyca swoim ogromem (może pomieścić 5 tys. ludzi), pięknym wnętrzem, falistym dachem i kształtem kopuł.
Miejsca noclegowe czekają jednak nie tylko w tych miejscowościach, ale i w wielu mniejszych okolicznych wioskach, jak np. Trywieża, Topiło, czy Narewka. Są to spokojne osady o charakterze typowo białoruskim: z urokliwymi cerkiewkami i kolorowymi domami otoczonymi sadami i zadbanymi ogródkami pełnymi kwiatów.
W dobie błyskawicznej urbanizacji i rozwoju przemysłu coraz większą uwagę zwracamy na ochronę przyrody. Dziś każdy z nas wie, iż wskutek ekspansji człowieka, zanikają dziewicze przyrodniczo tereny oraz wymierają liczne gatunki roślin i zwierząt. Czy jednak przyszłoby nam do głowy, że już w średniowieczu odczuwano taką potrzebę lub wręcz konieczność?
Dla wielu zaskoczeniem jest fakt, iż już pierwsi polscy królowie podjęli intensywne działania w celu ochrony Puszczy Białowieskiej. Średniowieczni władcy uwielbiali polować w białowieskich ostępach, a król Jagiełło gromadził tutaj zapasy dziczyzny dla swojego wojska przed bitwą pod Grunwaldem. Obszar ten pozostał wyjątkowy do dziś i na całym świecie jest symbolem polskiej przyrody, podobnie jak żyjący tu i widniejący w herbie Białowieskiego Parku Narodowego żubr.
Czy wiesz, że żubr przez pewien czas nie występował na terenach Puszczy Białowieskiej? Przed I Wojną Światową odnotowano tu obecność 700 osobników. Po wojnie, w 1919 roku kłusownicy zastrzelili ostatniego żubra. 10 lat później sprowadzono tutaj nowe osobniki czystej krwi i rozpoczęto ich hodowlę w specjalnym zwierzyńcu. Działania te powiodły się i dziś na wolności żyje około 430 sztuk.
Centralna część Puszczy Białowieskiej jako teren o szczególnych walorach, została w 1932 roku objęta ochroną w formie parku narodowego. Białowieski Park Narodowy osiągnął status rezerwatu biosfery oraz został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Najstarszą część puszczy stanowi rezerwat ścisły, w którego obrębie rosną dziewicze lasy położone w widłach Narewki i jej dopływu – Hwoźnej. Miejsce to jest jednym z nielicznych w Polsce, gdzie możemy zobaczyć jak wyglądały leśne ostępy w pradawnych czasach. Szczególnie imponujące są wieloletnie dęby, wśród których wyróżniamy około 10 tysięcy pomników przyrody. Legendarnym dębem był 500-letni Dąb Jagiełły, który został powalony przez wiatr. Niestety w ramach wycieczki turystycznej możemy zwiedzić jedynie niewielką część rezerwatu i tylko w towarzystwie wykwalifikowanego przewodnika.
Aby ogarnąć wzrokiem ogrom Puszczy Białowieskiej, warto wdrapać się na wieżę obserwacyjną koło Kosego Mostu. Kiedy staniemy na jej szczycie, naszym oczom ukaże się zapierający dech w piersiach krajobraz rozległych lasów przeciętych doliną Narewki. Jeśli zaopatrzymy się w lornetkę, przy odrobinie szczęścia będzie nam dane zaobserwować żyjące tutaj zwierzęta, które na ogół są bardzo czujne i raczej pozostają w ukryciu. Na szczęście aby zobaczyć króla Puszczy Białowieskiej – żubra, nie musimy godzinami wypatrywać go wśród drzew. Wystarczy wybrać się do Rezerwatu Pokazowego Żubrów, gdzie z bliskiej odległości możemy podziwiać imponującą fizjonomię tego zwierzęcia. Będziemy mieli okazję zobaczyć tu również najsłynniejszego polskiego drapieżnika czyli wilka, a także jelenie, sarny, łosie, dziki, koniki polskie oraz żubronie – gatunek powstały ze skrzyżowania żubra z bydłem domowym.
Badania wykazały, że w Puszczy Białowieskiej żyje około 12 tysięcy gatunków zwierząt, co stanowi około 32% całkowitej liczby gatunków w Polsce. Jednakże szacuje się, iż tutejsza fauna jest rozpoznana tylko w około 50% , co daje podstawy by przypuszczać, iż w Puszczy może żyć nawet 25 tysięcy gatunków.
Puszcza Białowieska wyróżnia się nie tylko walorami przyrodniczymi, ale również kulturowymi. Do najciekawszych miejsc należy Park Pałacowy zajmujący powierzchnię około 50 ha, pochodzący z przełomu XIX i XX wieku. Parkiem w stylu angielskim otoczono pałac carski, a na jego terenie znajduje się najstarszy zabytek w Białowieży – obelisk z piaskowca postawiony tu na pamiątkę polowania Augusta III Sasa w 1752 roku. Dużą atrakcją są również tradycyjne wsie, gdzie zachwyca nie tylko styl budowy zagród, ale także architektura mała – żurawie czy też drewniane płoty. Należy pamiętać, iż teren Puszczy Białowieskiej to miejsce krzyżowania się trzech kultur: białoruskiej, ukraińskiej i polskiej. Możemy się z nimi zetknąć biorą udział w organizowanych tutaj imprezach: Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (dwa ostatnie tygodnie maja), imprezie folklorystycznej Noc Kupały (w Białowieży starszych Białorusinów, w Narwi - młodych Białorusinów); w Dubiczach Cerkiewnych - ukraińskiej (pierwsza sobota lipca) i Spotkaniach Folkowych w Czeremsze.
Czy wiesz, że żubr przez pewien czas nie występował na terenach Puszczy Białowieskiej? Przed I Wojną Światową odnotowano tu obecność 700 osobników. Po wojnie, w 1919 roku kłusownicy zastrzelili ostatniego żubra. 10 lat później sprowadzono tutaj nowe osobniki czystej krwi i rozpoczęto ich hodowlę w specjalnym zwierzyńcu. Działania te powiodły się i dziś na wolności żyje około 430 sztuk.
![Puszcza Białowieska](/e-spanie-resources/images/articles/251/200x150/1271411690911.jpg)
Aby ogarnąć wzrokiem ogrom Puszczy Białowieskiej, warto wdrapać się na wieżę obserwacyjną koło Kosego Mostu. Kiedy staniemy na jej szczycie, naszym oczom ukaże się zapierający dech w piersiach krajobraz rozległych lasów przeciętych doliną Narewki. Jeśli zaopatrzymy się w lornetkę, przy odrobinie szczęścia będzie nam dane zaobserwować żyjące tutaj zwierzęta, które na ogół są bardzo czujne i raczej pozostają w ukryciu. Na szczęście aby zobaczyć króla Puszczy Białowieskiej – żubra, nie musimy godzinami wypatrywać go wśród drzew. Wystarczy wybrać się do Rezerwatu Pokazowego Żubrów, gdzie z bliskiej odległości możemy podziwiać imponującą fizjonomię tego zwierzęcia. Będziemy mieli okazję zobaczyć tu również najsłynniejszego polskiego drapieżnika czyli wilka, a także jelenie, sarny, łosie, dziki, koniki polskie oraz żubronie – gatunek powstały ze skrzyżowania żubra z bydłem domowym.
Badania wykazały, że w Puszczy Białowieskiej żyje około 12 tysięcy gatunków zwierząt, co stanowi około 32% całkowitej liczby gatunków w Polsce. Jednakże szacuje się, iż tutejsza fauna jest rozpoznana tylko w około 50% , co daje podstawy by przypuszczać, iż w Puszczy może żyć nawet 25 tysięcy gatunków.
Puszcza Białowieska wyróżnia się nie tylko walorami przyrodniczymi, ale również kulturowymi. Do najciekawszych miejsc należy Park Pałacowy zajmujący powierzchnię około 50 ha, pochodzący z przełomu XIX i XX wieku. Parkiem w stylu angielskim otoczono pałac carski, a na jego terenie znajduje się najstarszy zabytek w Białowieży – obelisk z piaskowca postawiony tu na pamiątkę polowania Augusta III Sasa w 1752 roku. Dużą atrakcją są również tradycyjne wsie, gdzie zachwyca nie tylko styl budowy zagród, ale także architektura mała – żurawie czy też drewniane płoty. Należy pamiętać, iż teren Puszczy Białowieskiej to miejsce krzyżowania się trzech kultur: białoruskiej, ukraińskiej i polskiej. Możemy się z nimi zetknąć biorą udział w organizowanych tutaj imprezach: Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (dwa ostatnie tygodnie maja), imprezie folklorystycznej Noc Kupały (w Białowieży starszych Białorusinów, w Narwi - młodych Białorusinów); w Dubiczach Cerkiewnych - ukraińskiej (pierwsza sobota lipca) i Spotkaniach Folkowych w Czeremsze.